Φυσιολογικός τοκετός και καισαρική τομή
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Ο τοκετός είναι η πλέον φυσιολογική ολοκληρωμένη έκφραση της γυναικείας ύπαρξης. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η γυναίκα μπορεί να γεννήσει φυσιολογικά μόνη της, ή όπως γινόταν παλιότερα, με τη βοήθεια κάποιας «σοφής» γυναίκας, όπως λέγονταν οι πρακτικές μαίες στο παρελθόν.
Από το απώτερο παρελθόν μέχρι και το πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα, ο τοκετός παρά το γεγονός της φυσιολογικής του υπόστασης μπορούσε να εμφανίζει επιπλοκές, που πολλές φορές κατέληγαν και στο θάνατο του εμβρύου και της κυοφορούσης. Οι μεγάλες εξελίξεις στη μαιευτική ξεκίνησαν μετά το 1950 με αποτέλεσμα τη ραγδαία πτώση της μητρικής και βρεφικής θνησιμοτητας.
Η βελτίωση της θνησιμότητας οφειλόταν στη δημιουργία νέων μεθόδων, καθώς και στην εξέλιξη παλαιοτέρων μεθόδων παρέμβασης στους επιπεπλεγμένους τοκετούς από τους μαιευτήρες, πάντα συνεπικουρούμενους από εξειδικευμένες μαίες.
ΟΙ ΔΥΟ ΤΥΠΟΙ ΤΟΥ ΤΟΚΕΤΟΥ
Ο τοκετός διαχωρίζεται σε δυο τύπους: στον κολπικό τοκετό και στον τοκετό διά καισαρικής τομής.
Α) Ο ΚΟΛΠΙΚΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ
Ο κολπικός τοκετός διαχωρίζεται σε απολύτως φυσιολογικό, δηλαδή, χωρίς βοηθητική παρέμβαση του ιατρού και σε επεμβατικό τοκετό, όπου ο γιατρός υποβοηθηθεί την έξοδο του εμβρύου με εμβρυουλκία ή αναρροφητική συκία. Στα χέρια έμπειρου και αρτίως εκπαιδευμένου μαιευτήρα, τα αποτελέσματα είναι θαυμάσια!
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΟΚΕΤΟΥ
Με το φυσιολογικό τοκετό, η γυναίκα:
- γλιτώνει ένα χειρουργείο με όσα αυτό συνεπάγεται
- απολαμβάνει την έξοδο του νεογνού της συμμετέχοντας στη διαδικασία
- δεν υποφέρει μετεγχειρητικά
- θηλάζει φυσιολογικά
- μπορεί να κινητοποιηθεί και να εξέλθει του μαιευτηρίου σε άριστη κατάσταση
- μπορεί να επανέλθει στη νέα φυσιολογική της ζωή χωρίς προβλήματα.
Β) ΤΟΚΕΤΟΣ ΜΕ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ
Δυστυχώς σήμερα, καίρια θέση έχει λάβει η καισαρική τομή, η οποία γίνεται πολλάκις εν ψυχρώ, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ενδείξεις, που θα δικαιολογούσαν μια τέτοια παρέμβαση.
Οι καισαρικές γίνονται χωρίς να υφίσταται κάποιος σοβαρός λόγος και αυτό αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θέματα, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα από τον κλάδο των μαιευτήρων γυναικολόγων.
Τα σημερινά αίτια της καισαρικής:
- Ψευδής πληροφόρηση των γυναικών ως προς την ασφάλεια της υγείας του εμβρύου και της ίδιας.
- Πλημμελής εκπαίδευση του γιατρού στην επεμβατική μαιευτική.
- Λιγότερος χρόνος απασχόλησης του γιατρού.
- Μεγαλύτερο οικονομικό όφελος του γιατρού.
Στην Ελλάδα, το ποσοστό των καισαρικών αγγίζει το 75% όλων των τοκετών, ενώ διεθνώς δε ξεπερνά το 25%. Τα αίτια είναι πολλαπλά και αναφέρονται παραπάνω. Πολλάκις, άπτονται της φοβίας των γιατρών, οι όποιοι για ποικίλους λόγους δε δύνανται να αντιμετωπίσουν με πιο συντηρητικές μεθόδους έναν φυσιολογικό τοκετό. Ένας καλά εκπαιδευμένος μαιευτήρας μπορεί να χρησιμοποιήσει ποικίλα βοηθητικά όργανα που μπορούν να διευκολύνουν ένα φυσιολογικό τοκετό, ώστε να αποφευχθεί η καισαρική, η οποία δεν είναι άμοιρη προβλημάτων και επιπλοκών, παρά της ευρείας διαφήμισης εκ μέρους της πλειονότητας των μαιευτήρων, για την ασφάλειά της και για τη μητέρα και για το έμβρυο.
Επιπλέον, έχει διαδοθεί η άποψη ότι εάν γίνει μια καισαρική, πρέπει να ακολουθήσουν και άλλες. Η διάδοση αυτή αποτελεί μύθο και η γυναίκα μπορεί τις περισσότερες φορές να γεννήσει φυσιολογικά μετά από καισαρική. Βεβαίως υπάρχουν πάντα εξαιρέσεις σε όλους τους κανόνες και ένας σωστός μαιευτήρας οφείλει να εξηγεί πλήρως τα αίτια και τις στρατηγικές που θα ακολουθηθούν.
Η μέλλουσα μητέρα θα πρέπει να διερευνήσει προσεκτικά την επιλογή του γιατρού της, για να μη βρεθεί προ απροόπτου και υποστεί καισαρική τομή, χωρίς ουσιαστικό λόγο.
Για να γίνει καισαρική τομή, πρέπει να υφίστανται οι εξής προϋποθέσεις:
- Κίνδυνος για την επιβίωση του εμβρύου πριν την τέλεια διαστολή του τράχηλου.
- Δυσαναλογία μεταξύ του εμβρύου και της λεκάνης της γυναίκας.
- Αιμορραγικές επιπλοκές, μη αντιμετωπίσιμες με άλλα μέσα.
- Επιπεπλεγμένες θέσεις εμβρύου, μη αντιμετωπίσιμες.
- Βαριές παθολογικές καταστάσεις της μητέρας ή του εμβρύου.
Ο μεγάλος μύθος, ο όποιος έχει διαδοθεί είναι ότι η καισαρική τομή είναι απολύτως ασφαλής για μητέρα και έμβρυο και ότι είναι προτιμότερη του φυσιολογικού τοκετού. Τούτο αποτελεί μέγα ψευδός! Το έμβρυο διατρέχει κινδύνους τόσο από τους χειρισμούς όσο και από τη μη ενεργοποίηση ενζυματικών μηχανισμών, που η φύση έχει προνοήσει να ενεργοποιούνται μέσω του φυσιολογικού τοκετού.
Για τους λογούς αυτούς, ένα μεγάλο ποσοστό καταλήγει σε θερμοκοιτίδες και χρήζει επιστάμενης νεογνολογικής φροντίδας.
Ως προς τη μητέρα, υφίστανται κίνδυνοι και από εκτεταμένο τραυματισμό των παρακείμενων οργάνων, καθώς και από λοιμώξεις. Επιπλέον, υφίσταται επιβάρυνση από χρήση αντιβιοτικών και άλλων φαρμάκων, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί.
Ένας πολύ σοβαρός κίνδυνος που πάντα ελλοχεύει είναι η αιμορραγία, η οποία μπορεί να είναι και ακατάσχετη και ακόμη να οδηγήσει και σε θάνατο.
Πάντα υπάρχουν και πιο σπάνιες επιπλοκές, οι οποίες δε χρειάζεται να αναλυθούν περαιτέρω.
Για τους λογούς αυτούς, η καισαρική πρέπει να είναι μέθοδος απόλυτου ανάγκης, όταν δεν υπάρχει άλλη λύση και όχι η «εύκολη λύση» για το γιατρό.
Επιπλέον, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη το αυξημένο κόστος, τη διαταραχή της άμεσου αποκατάστασης της γυναίκας, καθώς και όλα τα κοινωνικά προβλήματα που δημιουργούνται σε ένα σπίτι από ένα εγχειρισμένο άτομο.
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗΣ ΤΟΜΗΣ:
Για τη μητέρα:
- κίνδυνοι από εκτεταμένο τραυματισμό των παρακείμενων οργάνων
- κίνδυνοι από λοιμώξεις
- επιβάρυνση από χρήση αντιβιοτικών και άλλων φαρμάκων
- κίνδυνος αιμορραγίας, η οποία μπορεί να είναι και ακατάσχετη και ακόμη να οδηγήσει και σε θάνατο
- διαταραχή της άμεσης αποκατάστασης της γυναίκας πιο σπάνιες επιπλοκές
- για το νεογνό: κίνδυνοι από τους χειρισμούς του μαιευτήρα
- κίνδυνοι από τη μη ενεργοποίηση ενζυματικών μηχανισμών του οργανισμού της μητέρας
Ο ΤΟΚΕΤΟΣ ΣΗΜΕΡΑ
Τοκετός με επισκληρίδιο αναισθησία
Ο τοκετός σήμερα διευκολύνεται διά της επισκληριδίου αναισθησίας. Η επισκληρίδιος γίνεται χαμηλά στη σπονδυλική στήλη, όταν η γυναίκα αρχίζει να νιώθει τις συσπάσεις ή και από την αρχή του τοκετού εάν κριθεί απαραίτητη.
Η επισκληρίδιος είναι απολύτως ασφαλής, διευκολύνει την οξυγόνωση του εμβρύου καθώς και την κάθοδό του προς το φυσιολογικό τοκετό. Εάν χρειάζονται επεμβατικοί χειρισμοί, αυτοί διευκολύνονται, διότι η γυναίκα δεν πονάει και μπορεί να συνεργαστεί πλήρως με το γιατρό.
Στην περίπτωση καισαρικής, δε χρειάζεται να λάβει γενική αναισθησία και η επέμβαση μπορεί να συντελεστεί με την επίτοκο ξύπνια έχοντας λάβει μόνο επισκληρίδιο αναισθησία.
Εν κατακλείδι, το ηθικό δίδαγμα είναι: «Οφείλουμε να προσέχουμε το πώς επιλέγουμε το γιατρό μας και να μη θεωρούμε πανάκεια τα όσα μας λέει»!